آزمایش قند خون انواع مختلفی دارد و یکی از بهترین و موثرترین روش های تشخیص دیابت به شمار می آید.
دیابت یا بیماری قند خون، بیماری شایع و خطرناکی است که باید به موقع تشخیص داده شده و کنترل شود.
اگر هر ۶ ماه یکبار و یا سالی یکبار چکاب آزمایش خون می دهید، قند خون شما نیز سنجیده می شود. ازمایش قند خون ناشتا، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی و آزمایش قند خون دو ساعته از انواع آزمایش‌های قند خون می‌باشند. در این مطلب قصد داریم تا شما را با انواع آزمایش قند خون آشنا سازیم.
قند در آزمایش خون
میزان قند در آزمایش خون می تواند نشان دهد که شما در معرض بیماری دیابت هستید و یا خیر.
عوامل ژنتیکی، مصرف بیش از اندازه قند به خصوص مصرف بیش از حد نوشابه و استرس فرد را مستعد ابتلا به دیابت می کند.
این بیماری به دلیل تولید نشدن انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن ایجاد می شود. انسولین هورمونی می‌باشد که باید در بدن ترشح شود تا قند تبدیل به انرژی گردد.
آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین را نشان می دهند.
با انجام این آزمایش‌ها می توانید پی ببرید که در معرض بیماری دیابت هستید یا از سلامت برخوردار هستید.
در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود با دارو و رژیم غذایی مناسب قابل کنترل است.
آزمایش قند خون ناشتا ( FBS )
آزمایش قند خون ناشتا که علامت اختصاری آن FBS می باشد به منظور تعیین میزان گلوکز در خون انجام می پذیرد.
در آزمایش خون چکاب نیز این تست برای تعیین قند خون گرفته می شود. برای اینکه ناشتا محسوب شوید و مجاز به انجام این تست باشید. باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش به جز آب چیزی نخورده باشید.
دلیل این ناشتا بودن این است که هورمون گلوکاگون تحریک شود و سطح گلوکز خون بالا رود.
اگر فرد دیابت داشته باشد، سطح قند خون بیش از حالت نرمال بالا می رود. توجه داشته باشید که برای صحت بیشتر نتیجه آزمایش قند خون ناشتا بهتر است تا از مصرف دارو و انجام ورزش سنگین بپرهیزید.
برخی داروها مانند کورتیکواستروئید، استروژن، آندروژن، قرص‌های ضدبارداری، قرص‌های ادرارآور، داروهای ضدافسردگی و برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها بر سطح گلوکز خون تاثیر می گذارند. بهتر است روز پیش از آزمایش از مصرف مواد خیلی شیرین نظیر نوشابه و شیرینی اجتناب کنید.
قند خون نرمال
محدوده قند خون نرمال معمولا در افراد غیر دیابتی ۷۰ تا ۱۴۰ mg/dl گزارش می شود.
پایین تر بودن قند خون شما از حداقل این محدوده می تواند علائم فیزیکی مختلفی به همراه داشته باشد.
گرسنگی، سردرد، تعریق، لرز و تپش قلب از جمله این علائم هستند. قند خون پایین همیشه نشان از بیماری خاصی نیست.
اما قند خون پایین، می تواند به دلیل بیماری هیپوگلایسمی باشد.
هیپوگلایسمی (HYPOGLYCEMIA) یا کاهش قند خون مشكلی است كه در بیماران دیابتی بر اثر درمان با انسولین ایجاد می شود.
اضطراب و استرس بیش از حد نیز می تواند همانند این بیماری عمل کند.
بنابراین تنها پزشک است که می تواند بر اساس جواب آزمایش قند خون شما تشخیص نهایی بدهد.
بالاتر بودن قند خون شما از حداکثر این محدوده قند خون نرمال می تواند نشانه خطرناکی محسوب شود.
قند خون بالا می تواند نشانی از مبتلا شدن به بیماری دیابت باشد. علائم قند خون بالا عبارت هستند از:
• خواب‌آلودگی زیاد
• هوس مصرف شیرینی‌ها و کربوهیدرات‌ها
• وزن کم نکردن
• فشار خون بالا
• عطش زیاد
• احساس گرسنگی زیاد
• مشکلات بینایی
• عفونت‌های ادراری
در صورت بالا بودن عدد تست قند خون خود حتما سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
آزمایش قند خون در بارداری
آزمایش قند خون در بارداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
دیابت شیرین بارداری به دلیل بالا رفتن قند خون و عدم تحمل گلوکز در مادر ایجاد می شود.
مقاومت به انسولین در مادر می تواند به علت تغییرات متابولیک و تغییرات هورمونی به وجود آید.
آزمایش قند خون بارداری، تست تحمل گلوکز GTT نیز نامیده می شود.
این تست بهتر است تا بین هفته ۲۶ تا ۳۰ بارداری حتما انجام پذیرد.
برای انجام آزمایش خون بارداری سه مرتبه نمونه خون گرفته می شود.
در این تست ابتدا آزمایش قند خون به صورت ناشتا انجام می شود.
سپس به مادر ۷۵ گرم گلوکز داده شد و تست مجددا انجام می گیرد.
در آخر هم یک ساعت و دو ساعت پس از مصرف گلوکز، قند خون اندازه گیری می گردد.
علائم اختصاری قند خون در آزمایش
برای اینکه قادر باشید تا جواب آزمایش خود را بخوانید، باید با علائم اختصاری نوشته شده در آن آشنا باشید.
اگر می خواهید تا از وضعیت قند خون بدنتان مطلع شوید نیز باید علائم اختصاری قند خون در آزمایش را بشناسید.
انواع آزمایش قند خون با نام های اختصاریشان عبارت هستند از:
قند خون ناشتا = Fasting Blood Sugar) = FBS)
آزمایش قند خون دو ساعته = ۲hours after meal = 2hrppg
تست تحمل گلوکز = OGTT