تیروئید دارچین و کم کاری تیروئید سرطان تیروئید بدخیم پرکاری غده تیروئید آزمایش تیروئید چگونه است کم کاری تیروئید و درمان آن ندول سرد تیروئید چیست؟ علائم کم کاری تیروئید در زنان کم کاری تیروئید و بارداری
آزمایش تشخیص کم/پرکاری تیروئید (سطح TSH، T3 و T4)
این مطالب را در ادامه می خوانید:
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم
دارچین و کم کاری تیروئید
سرطان تیروئید بدخیم
پرکاری غده تیروئید
علائم کم کاری تیروئید در زنان
کم کاری تیروئید و درمان آن
ندول سرد تیروئید چیست؟
آزمایش تیروئید چگونه است
کم کاری تیروئید و بارداری
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم
افرادی که به بیماری کمکاری تیروئید مبتلا هستند باید وزنشان را کنترل کرده و به افزایش وزنشان حساس باشند. علاوه بر اینکه باید زیر نظر پزشک دارو دریافت کنند و برای داشتن رژیم غذایی مناسب تحت نظر یک مشاور تغذیه هم قرار بگیرند
باید از خوردن برخی غذاها و تنقلات اجتناب کنید؛ چرا که برخی از غذاها روی عملکرد غده تیروئید تاثیر منفی میگذارند.
هورمون کنترلکننده عملکرد غده تیروئید در بدن افرادی که به کمکاری تیروئید مبتلا هستند به اندازه کافی ترشح و تولید نمیشود و به همین دلیل نوع تغذیه و رژیم غذایی بر بهبود یا تشدید روند بیماری این افراد تاثیرگذار است. مبتلایان به کمکاری تیروئید نباید انواع کلم را به شکل خام مصرف کنند. همچنین مصرف اسفناج، شلغم، سویا و بادامزمینی هم به آنها توصیه نمیشود. برخی میوهها مثل گلابی و هلوباعث کاهش عملکرد غده تیروئید میشود. مصرف روغن کلزا و کانولا هم برای افراد مبتلا به اختلال کمکاری تیروئید مضر است.
شما باید علاوه بر کنترل وضعیت غده تیروئید و کاهش وزن، به فکر کاهش و کنترل چربی خون نیز باشید. به همین دلیل مصرف غذاهای سرخ کردنی را به طور کل کنار بگذارید و غذاها را به شیوه بخارپز و کبابپز تهیه و مصرف کنید. تا حد امکان میتوانید چربیهای گوشت قرمز و پوست مرغ را کاملا جدا کنید. مصرف خامه، کره و چربیهای حیوانی را به حداقل ممکن برسانید و برای کاهش وزن هم مصرف قند مثل شیرینی و شکلات را متوقف کنید. برای کاهش چربی خون بهتر است از اسپرزه، آویشن، شنبلیله، سیر، پیاز، جو، جعفری و گریپ فروت استفاده کنید و در نهایت اینکه استفاده از روغن زیتون هم توصیه میشود. استفاده از نمک باعث افزایش فشار خون میشود ولی اگر با مشکل فشار خون مواجه نیستید باید به چند نکته درباره نمک توجه کنید؛ اول اینکه نمک ید دار را در پایان پخت غذا به میزان کم به غذا اضافه کنید. دوم اینکه نمک یددار را در معرض نور قرار ندهید؛ چرا که ید آن از بین میرود
استفاده از ویتامینهای خانواده B رابطه مستقیمی با کنترل تولید هورمون مرتبط با تیروئید و بهبود عملکرد آن دارد. به همین دلیل پیشنهاد میشود از مکمل حاوی ویتامینهای خانواده B استفاده کنید. ویتامین C هم برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مفید است.در نتیجه استفاده از سبزیجات با رنگ سبز تیره مثل اسفناج تیره و نارنجی مانند هویج و فلفل دلمهای میتواند به تامین این ویتامین کمک کند. به غیر از مواد یادشده که منع غذایی دارند (که کمی قبلتر درباره آن حرف زدیم) میتوانید ازانواع میوهها و سبزیها به صورت خام استفاده کنید. ویتامین E مورد نیاز بدن را از غلات و مغزها تامین کنید. البته یادتان نرود که مصرف بادام زمینی مضر است. مصرف گوشت مرغ و ماهی (گوشت سفید) توصیه میشود. به طور کلی افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند باید مواد مورد نیاز بدن را با یک رژیم اصولی تامین کنند. بدن را با یک رژیم اصولی تامین کنند.
تاثیر ورزش در بهبود عملکرد بدن انکارناپذیر است. به همین دلیل برای پایین آمدن وزن و بهبود عملکرد غده تیروئید ورزش ضروری است. مشورت با پزشک، مصرف دارو و در صورت نیاز رعایت رژیم غذایی صحیح (کم کردن وزن) و ورزش میتواند در بهبود عملکرد غده تیروئید موثر باشد.منبع:farsika.ir
بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید به راحتی ورن می گیرند و به سختی وزن کم می کنند که این به دلیل اختلالات هورمونی ناشی از این بیماری است. رژیم غذایی بیماران کم کاری تیروئید می بایست کنترل شده و مداوم باشد و ممکن است نیاز باشد تا برای کنترل وزن تغییراتی در روش غذا خوردنتان ایجاد کنید. برای مثال نباید گرسنگی خود را با خوردن خوراکی هایی نظیر کیک و شیرینی جات ارضا کنید و یا برای رفع گرسنگی به جای شیرینی جات، از میوه هایی مانند موز مصرف نمایید، چرا که میوه موز منبع خوبی از ید است و ید یک عنصر کلیدی در ساخت هورمونهای تیروئیدی در غده تیروئید است.
دارچین و کم کاری تیروئید
طبق برآوردهای به عمل آمده حدود ۱۰ میلیون آمریکایی از کم کاری تیروئید رنج میبرند و این مشکل بیشتر به سراغ زنان میرود. کمکاری تیروئید در حقیقت منجر به برهم خوردن تعادل طبیعی واکنشهای شیمیایی در بدن میشود. کسانی که با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند، بارها با شرایط سختی روبرو میشوند.
تیروئید غدهای پروانهای شکل است که در گردن قراردارد و بر روی تک تک سلولها، بافتها و اعضای بدن تاثیرگذار است. این غده دمای بدن را تنظیم کرده و کنترل وزن و متابولیسم بدن را برعهده دارد.
دلایل کمکاری تیروئید
دلایل مختلفی ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شوند که از جمله آنها میتوان به بیماری خودایمنی بدن، رادیوتراپی، جراحی تیروئید و یا استفاده از برخی داروها اشاره کرد. علائم و نشانههای کمکاری تیروئید متعدد و متنوع هستند و به میزان و شدت کمبود هورمون تیروکسین در بدن فرد بستگی دارد.
از جمله عوامل دیگری که منجر به کمکاری تیروئید شود، میتوان به کمبود ید در بدن، استفاده از برخی داروها ( مثل لیتیوم، کورتیکواستروئیدها، آنتی هیستامینها و داروهای ضد افسردگی) ، قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین، عدم تعادل هورمونی و عدم تحمل برخی موادغذایی اشاره کرد.
هجده علامت کم کاری تیروئید:
خستگی- افزایش حساسیت نسبت به سرما- یبوست دراکثر روزها- کلسترول بالا- افزایش وزن- کاهش حس شنوایی- کم خونی- صورت بادکرده- خشونت و کلفت شدن صدا- ضعف عضلانی- بالارفتن سطح کلسترول خون- دردهای عضلانی- درد،سفتی و تورم در مفاصل- دورههای قاعدگی نامنظم و سخت وسنگین- نازک شدن موها- کاهش تعداد ضربان قلب- حالت افسردگی- ضعف حافظه
معجونی که به صورت طبیعی فعالیت غده تیروئید را تنظیم میکنند:
۱پیمانه آب ۱۰۰% طبیعی کرنبری شیرین نشده
۷پیمانه آب تصفیه شده
۲/۱ قاشق غذاخوری پودر دارچین
۴/۱ قاشق غذاخوری پودر زنجبیل
۴/۱ قاشق غذاخوری پودر جوزهندی
۴/۱ پیمانه آب لیموی تازه
۴/۳ پیمانه آب پرتغال تازه
طرز تهیه:
۷ پیمانه آب را داخل یک قابلمه ریخته و برای جوشیدن، روی شعله گاز بگذارید. وقتی آب جوشید، آب کرنبری را اضافه کنید و شعله آن را کم کنید.
دارچین، زنجبیل و جوزهندی را اضافه کرده و خوب هم بزنید و برای ۲۰ دقیقه دیگر به حرارت دادن ادامه دهید. بعد بگذارید که این معجون در فضای اتاق خنک شده و به دمای اتاق برسد. سپس آب پرتغال و لیمو را اضافه کنید. حالا با اضافه کردن کمی یخ میتوانید این معجون را نوش جان کنید.
۱۱ راه برای درمان کم کاری تیروئید
۱- کنار گذاشتن و ترک رژیمهای سخت و سنگین غذایی
۲- کنترل در مصرف مواد غذایی که برفعالیتهای تیروئید تاثیرگذار بوده و ترشح هورمون تیروکسین را کمتر میکنند (مواد گوئیتروگن) مثل بادام زمینی،سویا، توت فرنگی، گلابی، هلو، اسفناج، خانواده کلمها وتربچه.
۳- افزودن هرچه بیشتر غذاهای حاوی ید به رژیم غذایی
۴- استفاده از روغنهای سالم در تغذیه
۵- حذف سویا
۶- استفاده از مواد غذایی بدون گلوتن
۷- عدم استفاده از مواد و وسایل حاوی BPA
۸- تست کردن سطح ید بدن
۹- دوری از مسمومیت با فلزهای سنگین
۱۰- مصرف کمتر کربوهیدرات
۱۱- مصرف بیشتر سلنیوم
سرطان تیروئید بدخیم
سرطان تیروئید در سنین جوانی و میانسالی شیوع دارد و در خانمها شایعتر است. این بدخیمی اگرچه نسبت به سرطانهای ریه، پستان، پوست و کولون خیلی شایع نیست، اما جزو سرطانهای با شیوع متوسط است به طوری که بروز آن حدود یک در ۱۰ هزار نفر در سال است، یعنی در یک شهر متوسط با جمعیت ۵۰۰ هزار نفر در هر سال حدود ۵۰ نفر به این سرطان مبتلا میشوند. خوشبختانه این سرطان چندان بدخیم نیست و کاملا درمان میشود.
بیشتر انواع سرطان های تیروئید که به پاپیلری و فولیکولر معروف است، بعد از این که شناسایی شد، به روش جراحی خارج می شود و از آنجایی که سلول های تشکیل دهنده آنها کماکان مثل سلول های معمولی، ید را جذب می کنند، بعد از جراحی، سلول های باقی مانده را می توان با ید رادیواکتیو از بین برد و پاکسازی کامل را به انجام رساند.
اولین نشانه سرطان تیروئید وجود یک گره یا ندول در غده تیروئید است که معمولا خود بیمار یا اطرافیان متوجه آن می شوند.
در این زمان روش استاندارد، نمونه برداری سوزنی از این گره است در صورتی که سلول های سرطانی در گره وجود داشته باشند، پاتولوژیست آن را تشخیص می دهد و گزارش می کند.
البته باید دانست که درصد بسیار کمی از ندول ها بدخیم و بقیه خوش خیم هستند که البته این موضوع با یک سونوگرافی دقیق از تیروئید و بعد از نمونه برداری مشخص می شود.
در صورتی که سلول سرطانی در گره تیروئید تشخیص داده شود، باید قسمتی یا کل غده تیروئید با جراحی خارج شود. اکنون نوبت به ید رادیواکتیو یا ید ۱۳۱ می رسد که پاکسازی را انجام دهد.
سرطان تیروئید
خاصیت مهم سلول های سرطانی تیروئید که آنها را از بقیه سرطان ها جدا می کند، این است که ید را بشدت جذب می کنند و به این ترتیب وقتی مقدار کمی ید رادیو اکتیو به بیمار خورانده شود، بیشتر آن در سلول های سرطانی باقیمانده تیروئید متمرکز شده و باعث از بین رفتن آنها می شود و این در حالی است که بیشتر سلول های سالم بدن که ید را جذب نمی کنند، در امان می مانند.
بعد از جراحی و دادن ید رادیو اکتیو بیمار با هورمون تیروئید درمان می شود تا هم نداشتن غده تیروئید جبران شود و هم با دادن هورمون تیروئید به بیمار، سلول های باقیمانده سرطان فرصت رشد پیدا نکنند.
سرطان تیروئید
بعد از این که مرحله اول درمان تومور تیروئید انجام شد، بیمار باید تا سال ها تحت نظر باشد و در این مدت ابتدا هر سه تا شش ماه مورد معاینه پزشک قرار گیرد و پس از آن در صورت لزوم سونوگرافی گردن انجام شود.
آزمایش خون که در آن یکی از مواد موجود در سلول های تیروئید به نام تیروگلبولین چک می شود، از روش های راحتی است که برای پیگیری این بیماران مورد استفاده قرار می گیرد و در نهایت، خوشبختانه بیشتر این بیماران عمر معمولی و بدون عارضه ای را طی می کنند.
پرکاری غده تیروئید
در واقع پرکاری تیروئید وضعیتی است که در آن، غدهی تیروئید بیش از حد فعال است و مقادیر بیش از حدی از هورمون تیروئید را تولید میکند. پر کار بودن غدهی تیروئید موجب افزایش سوخت و ساز بدن شده و باعث بروز علائمی مانند عصبانیت، اضطراب، تپش قلب، لرزش دست، تعریق بیش از حد، کاهش وزن، بیخوابی و دیگر علائم میشود.
علائم پر کاری تیروئید
________________________________________
پرکاری تیروئید بیشتر در بین زنان ۲۰ تا ۴۰ سال شایع است، اما مردان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علائم این بیماری میتواند برای بیمار بسیار دلهرهآور باشد. این علائم عبارتند از:
ضعف عضلانی
لرزش دست
ضربان سریع قلب
خستگی مفرط
کاهش وزن
اسهال یا دفعات زیاد کار کردن رودهها
آشفتگی، تحریکپذیری و اضطراب
اختلالات بینایی (تحریک شدن چشم و مشکلات دید)
بینظمی در قاعدگی
عدم تحمل گرما و تعرق شدید
ناباروری
علت پرکاری تیروئید
________________________________________
شایعترین علت پرکاری تیروئید، ابتلا به بیماری گریوز است. این بیماری باعث میشود که سیستم ایمنی بدن آنتی بادیهایی تولید کند که به غده تیروئید حمله میکنند و باعث میشوند که غده تیروئید هورمون بیش از حد تولید کند. این بیماری معمولا در افرادی بروز میکند که سابقه خانوادکی در ابتلا به مشکلات تیروئید دارند. درافرادی که به بیماری گریوز مبتلا هستند، یکی از مشخصترین علائم بیمار این است که پشت چشمهای او عرق میکند که باعث درد چشم، اشک ریختن از چشمها و بیرونزدگی چشمها میشود. سایر علل پرکاری تیروئید عبارتند از:
رشد تودهی غیر سرطانی روی غده تیروئید (ندول تیروئید)
مصرف بیش از اندازهی هورمونهای تیروئید برای درمان سایر بیماریها
التهاب نیمه حاد غدهی تیروئید
التهاب غدهی تیروئید بر اثر تجمع گلبولهای سفید (لنفوسیتها) یا التهاب تیروئید پس از زایمان
عوارض پرکاری تیروئید
________________________________________
در صورتی که پرکاری تیروئید درمان نشود میتواند عوارض جدی و خطرناکی به دنبال داشته باشد که این عوارض عمدتا به قلب مربوط میشوند. برخی از اثرات منفی پرکاری تیروئید کنترل نشده بر روی قلب، عبارتند از:
آریتمی قلبی (اختلالات مربوط به ضربان نامنظم قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی)
اتساع قلب (بزرگ شدن حفرهی درون قلب و نازک شدن عضلات قلب) و نارسایی احتقانی قلب
ایست ناگهانی قلب
فشار خون بالا
همچنین در صورتی که عدم درمان پرکاری تیروئید، در معرض خطر بروز آرتروز مفاصل نیز خواهید بود. پرکاری تیروئید میتواند موجب شود که بدن شما کلسیم و پتاسیمی که باید به استخوانها برسد را بگیرد و آن را از طریق ادرار و مدفوع دفع کند و بدین ترتیب تراکم مواد معدنی موجود در استخوانهای شما کم میشود. بدن شما برای حفظ سلامت استخوانها به کلسیم و پتاسیم نیاز دارد، بنابراین اگر استخوانهای شما به اندازهی کافی کلسیم و پتاسیم جذب نکنند یا این موارد را از دست بدهند، تراکم استخوانهای شما کاهش مییابد.
همین موضوع باعث میشود که بعد از جراحی تیروئید، بدن شما به شدت خواهان دریافت کلسیم باشد. این وضعیت در نهایت میتواند موجب بروز پوکی استخوان شد، به این معنا که استخوانهای شما استحکام خود را از دست میدهند و شما بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوانها قرار خواهید داشت.
تشخیص پرکاری تیروئید
________________________________________
پرکاربردترین آزمایش تیروئید که برای تشخیص پرکاری تیروئید به کار میروند عبارتند از:
تست TSH: هورمون محرک تیروئید یا TSH که توسط غدهی هیپوفیز ترشح میشود، در موارد ابتلا به پرکاری تیروئید، کاهش مییابد. بنابراین در صورت پایین بودن میزان هورمون TSH در خون تقریبا همیشه، پزشک تشخیص ابتلا به پرکار تیروئید را میدهد. در صورتی که میزان TSH خون پایین نباشد، آزمایشات دیگر باید بررسی شوند.
تست T3 و T4: میزان این هورمونها که همان هورمونهای تیروئید هستند، در صورت پرکاری تیروئید افزایش مییابد. در برخی موارد، میزان تمامی هورمونهای ترشح شده توسط تیروئید بالا نیست و فقط یک یا دو نوع از این هورمونها میزان بالایی در خون دارد.
آزمایش اسکن تیروئید باید: در صورتی که علت بروز پرکاری تیروئید وجود یک توده در غدهی تیروئید باشد، این آزمایش میتواند این موضوع را مشخص کند.
درمان پرکاری تیروئید
________________________________________
داروهای ضدتیروئید: این داروها میزان هورمونی که غدهی تیروئید تولید میکند را کاهش میدهند. برای اکثر بیماران، دارویی که پزشکان ترجیح میدهند تجویز کنند، داروی متیمازول (تاپازول) است چرا که ثابت شده این دارو عوارض کمی دارد. پروپیل تیواوراسیل داروی دیگری است که برای بیمارانی تجویز میشود که نسبت به متیمازول آلرژی دارند یا خانمهایی که در سه ماهه اول باداری خود هستند.
داروهای ضد تیروئید باید برای دورههای بسیار طولانی مصرف شوند (یک یا دوسال یا حتی بیشتر). پس از این مدت پرکاری تیروئید برطرف میشود اما احتمال بازگشت آن وجود دارد.
درمان با داروهای ضدتیروئید میتواند به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت باشد. درمان کوتاه مدت بدین منظور انجام میشود که تا زمان تصمیمگیری پزشک به منظور انجام یک روش درمانی دائم، با کمک داروهای ضدتیروئید، میزان تیروئید موجود در خون بیمار در سطح نرمال حفظ شود. و از درمان بلندمدت نیز بدین منظور استفاده میشود که بتوان بیماری را وارد فاز بهبودی کرد، تا جایی که حتی بعد از قطع مصرف دارو نیز، بیمار در وضعیت بهبودی بماند.
بتابلوکرها: داروهای بتابلوکر، مانند آتنولول یا پروپرانولول، موجب توقف یا کاهش تولید هورمون تیروئید نمیشوند و در عوض آنها علائمی که بر اثر پرکاری تیروئید ایجاد میشود را کنترل میکنند، به خصوص علائمی مانند ضربان سریع قلب، لرزش دستها، اضطراب و گرمای زیادی که بدن تولید میکند.
ید رادیواکتیو: در حالت عادی، غدهی تیروئید ید موجود در خون را جمع آوری میکند و به کمک آن هورمون تیروئید را تولید میکند. در این روش درمانی بی بیمار نوعی ید رادیواکتیو داده میشود و این ماده پس از جذب شدن توسط غدد تیروئید موجب تخریب غدد تیروئیدی میشود. پاسخ به این روش درمانی در حدود ۶ تا ۱۸ هفته طول میکشد. از آنجایی که اغلب ید رادیواکتیوعملکرد عادی تیروئید را با اختلال مواجه میکند، افرادی که از این روش درمانی استفاده کردهاند نیاز دارند که تا پایان عمر تیروئید مصرف کنند تا نبود تیروئید در خون خود را جبران کنند.
جراحی: برداشتن غدهی تیروئید با جراحی نیز یکی دیگر از روشهای درمان دائمی برای پرکاری تیروئید است اما این روش ترجیحا استفاده نمیشود. جراحی تیروئید تنها در صورتی انجام میشود که غدهی تیروئید بسیار بزرگ شده باشد (گواتر) و در تنفس بیمار اختلال ایجاد کرده باشد، یا این که مصرف داروهای ضدتیروئید موثر نباشند و یا این که بیمار به دلایلی نتواند ید رادیواکتیو مصرف کند. از روش جراحی همچنین برای درمان بیمارانی استفاده میشود که دارای تودهای (به نام نودول) در تیروئید خود هستند، خصوصا اگر احتمال سرطانی بودن این توده وجود داشته باشد.
رژیم غذایی پر کاری تیروئید
________________________________________
هرچند هیچ رژیمغذایی خاصی به نام رژیم غذایی پرکاری تیروئید وجود ندارد و اصلیترین روش درمان این مشکل، مصرف دارو میباشد، اما دانستن این موضوع که خوردن چه غذایی خوب یا بد است، میتواند کمک کننده باشد. ممنوعیتهای غذایی در رژیم مخصوص پرکاری تیروئید وجود دارند تنها مربوط به مصرف ید میشوند. البته به ندرت پیش میآید که کسی به خاطر مصرف بیش از حد ید به پرکاری تیروئید مبتلا شود.
از آنجایی که با پرکاری تیروئید، سوخت و ساز بدن به شدت سرعت میگیرد، توصیه میشود از خوردن موادی که باعث بالا رفتن سوخت و ساز بدن میشود خودداری کنید، مانند کافئین و شکر فرآوری شده. خوردن این مواد باعث بدتر شدن علائم شما میشود.
در رژیم غذایی مخصوص پرکاری تیروئید محدودیتهایی برای خوردن ید وجود دارد و باید غذاهایی مصرف شوند که میتوانند عملکرد تیروئید را تا حدودی سرکوب کنند مانند گل کلم، کلم پیچ، هلو، سویا، کلم بروکلی، و شلغم. خوردن وعدههای غذایی کوچک نیز راه دیگری است که بتوان به بدن کمک کرد تا مواد معدنی که به خاطر متابولیسم بالا از دست داده است را دوباره ذخیره کند. غذاهایی که غنی از کلسیم و آنتی اکسیدان هستند نیز برای افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، بسیار مفید است.
غذاهای فرآوری نشده و کامل نیز برای افراد مبتلا به پرکاری تیروئید مفید هستند. علاوه بر این، مکملهای غذایی که برای افراد مبتلا به پرکاری تیروئید تجویز میشود، شامل کلسیم و اسیدهای چربی است که این برای عملکرد صحیح غده تیروئید ضروری هستند.
غذاهایی که باید از خوردن آن اجتناب کرد
مواد غذایی که در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید باید از خوردن آن اجتناب کنید، موادی هستند که غنی از ید هستند مانند نمک یددار، جلبک و خزه دریایی و سایر مواد غذایی که در نزدیکی دریا به دست میآیند. علاوه بر این شکر و کافئین میتوانند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کنند بنابراین باید از خوردن آن پرهیز کنید. بهتر است تا جای ممکن رژیم غذایی سالمی داشته باشد و بدین منظور از خوردن لبنیات پر چرب، گوشت قرمز و محصولات فرآوری شده اجتناب کنید. مصرف غذاهای سرخ شده و شیرینی نیز باید تا جای ممکن محدود شود.
علائم کم کاری تیروئید در زنان
کم کاری تیروئید از بیماریهای شایع در زنان است. ضعف و خستگی از علائم کم کاری تیروئید است. درمان کم کاری تیروئید با قرص لووتیروکسین سدیم است.
زمانی که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند، بیماری کم کاری تیروئید بروز میکند. به این بیماری اصطلاحا هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism) یا کمکاری غده تیروئید نیز گفته میشود که پس از دیابت شایعترین بیماری در بین بیماریهای غدد درون ریز و در زنان سه برابر شایعتر از مردان است.
تیروئید یک غده درونریز است که در قسمت عرضی حنجره جلوی گلو قرار دارد و دو نوع هورمون با نامهای تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) تولید میکند که وظیفه این هورمونها، تنظیم مصرف انرژی، تولید گرما و تسهیل رشد در بدن است. بدن ما با این دو هورمون پیامهایی برای سوزاندن انرژی و همچنین تنظیم متابولیسم دریافت میکند. به این ترتیب تیروئید با آن قد و قواره کوچک خود مسئولیت توانمندی بدن در سوزاندن چربیها، تنظیم وزن و مدت زمان خواب را بر عهده دارد.
انواع کم کاری غده تیروئید
سه نوع کم کاری تیروئید شناسایی شده است:
۱٫ شایعترین نوع آن زمانی است که غده تیروئید نتواند هورمون T4 را به اندازه کافی بسازد. (هورمون T4عملکردهای اساسی بدن را از قبیل ضربان قلب، هضم غذا، رشد فیزیک و ذهنی تنظیم میکند.)
۲٫ نوع دیگر از این بیماری زمانی به وجود میآید که غده هیپوفیز به میزان کافی هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید نکند. به این بیماری، کم کاری تیروئید هیپوفیزی گفته میشود. (غده تیروئید تحت تاثیر هورمون TSH میباشد). هر بیماری تخریب کننده غده هیپوفیز که باعث آسیب رسیدن به تولید سلولهایی شود که هورمون تحریک کننده تیروئید ترشح میکنند میتواند باعث این بیماری گردد. این هورمون، تیروئید را به تولید میزان طبیعی هورمون تیروئید تحریک میکند.
۳٫ نوع دیگری از این بیماری به علت نداشتن عملکرد صحیح هیپوتالاموس به وجود میآید. (هیپوتالاموس ، قسمتی از مغز به حساب میآید که عملکرد غدد کل بدن را کنترل میکند).
علائم کم کاری تیروئید چیست؟
ضعف و خستگی (که میتوانند در سنین بالا نشانههای روشنی از این بیماری باشند)، خواب آلودگی، پوست خشک و خشن، تحمل کم در مقابل سرما، کاهش تعریق، زبان بزرگ (معروفترین علامت در دوران نوزادی)، ورم صورت، فراموشکاری، یبوست، نفخ، افزایش وزن، اختلالات قاعدگی، خارش پوست، سقطهای مکرر، تاخیر در رفلکسها، سیاهی زیر چشم، کمخونی و درد مفاصل و عضلات از علائم کم کاری تیروئید هستند. این بیماری در بالغین سیر کندی دارد و تدریجی است.
عوارض کم کاری تیروئید چیست؟
اگر این بیماری به موقع درمان نشود میتواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
در بزرگسالان
o چاقی: اکثر افرادی که دچار این بیماری میشوند از چاقی بیدلیل خود شکایت دارند و به دنبال راهی برای لاغری هستند.
o ایجاد زخم معده
o درد مفاصل
o گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)
o بیماریهای قلبی
o مشکلات روحی روانی
o نوروپاتی محیطی (عدم درمان کم کاری تیروئید در طولانی مدت میتواند باعث آسیب دیدن اعصاب محیطی شما شود که نشانههای این آسیب شامل درد، بیحسی، سوزن سوزن شدن نقاط مختلف بدن، ضعف ماهیچهها و یا از دست دادن کنترل برروی ماهیچهها است.)
o ناباروری (سطح پایین هورمون تیروئید میتواند بر روی تخمک گذاری تاثیر بگذارد)
o خطر ابتلا به سرطان کبد در زنان (این مورد در مردان صدق نمیکند)
در کودکان
در صورت عدم تشخیص و عدم درمان به موقع این بیماری در دوران نوزادی، ممکن است عقبماندگی ذهنی و رشد جسمی، لالی، ناشنوایی و یا آسیب ذهنی (کرتینیسم) اتفاق بیفتد. در صورتی که عقبماندگی ایجاد شود، دیگر قابل درمان نخواهد بود.
علت بروز کم کاری تیروئید
o هیپوتیروئیدی اولیه
o هیپوتیروئیدی ثانویه، که ناشی از کمکاری غده هیپوفیز است.
o هیپوتیروئیدی خود ایمنی (اختلال خود ایمنی بیماریای است که در آن سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به خود بدن میکند. بعضی از مواقع در این حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله مینماید.)
o برداشتن تیروئید با جراحی (مثلا در گواتر شدید یا سرطان تیروئید)
o کمبود ید، که در این مورد غده تیروئید بزرگ میشود (گواتر)
o استفاده از ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید برای درمان سایر بیماریهای تیروئید
o مصرف داروهایی مانند لیتیوم
o دوز بالای ید و آمیودارون
o التهاب تیروئیدی حاد
رژیم غذایی برای کم کاری تیروئید
اصلاح رژیم غذایی با توجه به نوع بیماری تیروئید بسیار مهم است. در این راستا موارد زیر را مد نظر داشته باشید:
o برخلاف مبتلایان به پرکاری تیروئید، این بیماران باید از مصرف زیاد مواد غذایی گواتروژن پرهیز کنند و سبزیجات را به صورت پخته مصرف نمایند. مواد غذایی گواتروژن دار شامل انواع کلم، شلغم، روغن گلزا (کانولا) ، بادام زمینی، ارزن و سویا است. (سویا میتواند مانع جذب کافی داروهای تیروئید شود. بنابراین باید در مصرف آن احتیاط کرد.)
o توجه داشته باشید که از نمک در پایان پخت غذا استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ید موجود در نمک هنگام برداشتن درب ظرف غذا، همراه با بخار خارج میشود. در این صورت شما میزان ید کمتری از آن چه که انتظار میرود دریافت خواهید کرد. در ضمن نمک ید دار را نباید در شیشههای شفاف و در معرض نور نگهداری کرد. توجه کنید که زیادهروی در مصرف ید خود نیز باعث کم کاری تیروئید خواهد شد.
o تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است. برای این منظور مشاوره با کارشناس تغذیه، همراه با استفاده از درمان دارویی توصیه میشود.
o اطمینان نسبت به تأمین مقادیر کافی ویتامینهای C ، A، E و ویتامینهای گروه B به ویژه B2 ،B3 ، B6 که برای تولید هورمون تیروئید ضروری هستند لازم است.
– منابع مناسب ویتامین C: توت فرنگی، آناناس، هندوانه، موز ، سیب زمینی و هلو.
– منابع مناسب ویتامین A: جگر، تخم مرغ ، ماهیهای روغنی، سبزیهای سبز رنگ (به جز گیاهان خانوادهای کلم مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل. خانواده کلمها کاهش دهنده ید در بدن هستند.)، سبزیها و میوههای زرد و نارنجی رنگ. هر چه این میوهها و سبزیها پررنگتر باشند غلظت ویتامین در آنها بیشتر است.
– منابع مناسب ویتامین E: روغنهای گیاهی، مغز دانهها (به جز بادام زمینی) وغلات.
– منابع مناسب ویتامین B: غلات سبوس دار، گوشت گاو، گوشت ماکیان و ماهی.
تشخیص و درمان کم کاری تیروئید
تشخیص قطعی با اندازهگیری سطح هورمونهای تیروئید در خون میباشد. درمان معمولاً مصرف مادامالعمر قرص لووتیروکسین سدیم است که نتایج رضایت بخشی دارد. نیمه عمر لووتیروکسین ٧ روز است و در بافتها به T3(تری یودوتیرونین) تبدیل میشود و سطح مناسبی از T3 که هورمون فعالتری میباشد ایجاد میکند. همچنین تیروئید کم کار را میتوان با استفاده از هورمون تیروئید مصنوعی درمان کرده و جلوی ابتلا به بیماریهای احتمالی دیگر را گرفت.
کم کاری تیروئید و درمان آن
اگر از خستگی مداوم و بیدلیل رنج میبرید شاید بهتر است مراقب عملکرد غدهی تیروئید خود باشید. این غدهی پروانهای شکل که در جلوی گردن و زیر سیب آدم قرار دارد، با ترشح هورمون، سوختوسازِ بدن را کنترل میکند. از جمله بیماریهای مرتبط با این غده، کم کاری تیروئید است. این بیماریِ خاموش ممکن است سالها در بدن فرد مبتلا باقی بماند ولی به درستی تشخیص داده نشود، چرا که علائم آن پراکنده و مبهم است و به همین دلیل پزشک در تشخیص بیماری گمراه میشود.
بیشتر مواقع کم کاری تیروئید، به مشکلات تیروئيد مربوط نمیشود، بلکه عملکرد نامناسب سیستم ایمنی بدن، این بیماری را ایجاد میکند. آزمایش آنتیبادی، راه مناسبی برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن و تشخیص کم کاری تیروئید است. به گفتهی دکتر داتیس خرازیان (Dr. Datis Kharrazian) نود درصد افرادی که کم کاری تیروئید دارند مبتلا به هاشیموتو هستند. هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که در آن، سیستم ایمنی بدن به بافتهای غدهی تیروئيد حمله میکند و آنها را از بین میبرد. بنابراین برای درمان بیماریهای تیروئید یا هر بیماری خودایمنی دیگر، ابتدا باید منشاء بیماری کشف شود و نباید علائم بیماری را با دارو سرکوب کرد. برای درمان کم کاری تیروئید و یا پیشگیری از بروز آن، در این مقاله ۱۳ روش ساده و طبیعی ارائه شده است.
۱. تغذیه مناسب داشته باشیم
یک رژيم غذایی مناسب، فاقد کافئین و قند (کربوهیدرات) است. مصرف کربوهیدراتهای فرآوری شده مثل آرد نیز باید کاهش پیدا کند چرا که این مواد عملکردی شبیه قند در بدن دارند. همچنین باید استفاده از کربوهیدراتهایی که به غلات مربوط میشوند را به حداقل رساند و از سبزیجات غیرنشاستهای استفاده کرد.
۲. مصرف پروتئین را افزایش دهیم
چون هورمون تیروئید برای انتقال به تمام بافتهای بدن نیاز به پروتئین دارد، باید در هر وعدهی غذایی از پروتئین استفاده کنید. این ماده به عملکرد طبیعی غدهی تیروئید کمک میکند. مغزها، کرهی مغزها، محصولات دامیِ بدون آنتیبیوتیک ( ارگانیک، گوشت دامهای محلی و علفخوار، تخم مرغ و ماهیهای پرورشیِ سالم) و حبوبات حاوی پروتئین هستند.
سویا و مشتقات آن مانند توفو (پنیر سویا)، شیر سویا، گوشت جایگزین (گوشت مصنوعی)، خوراکیهای انرژیزا و… حاوی پروتئین هستند، اما این محصولات حتی اگر به صورت ارگانیک و بدون اصلاح ژنتیکی باشند باز هم در عملکرد گیرندههای هورمونی و چرخهی بازخورد در سیستم غدد درونریز اختلال ایجاد میکنند.
۳. مصرف چربیهای سالم را فراموش نکنیم
چربی دوست شما است و کلسترول مادهی سازندهی مسیرهای هورمونی بدن است. اگر به میزان کافی چربی و کلسترول مصرف نکنید، عدم تعادل هورمونی در بدن تشدید می شود. با مصرف چربیهای طبیعی و سالم مانند روغن زیتون، روغن حیوانی، آووکادو، تخم کتان، ماهی، مغزها، کرهی مغزها، پنیر و ماست پرچربِ بدون هورمون و آنتیبیوتیک و شیر نارگیل، در میزان هورمونهای تیروئید بدن خود، تعادل ایجاد کنید.
۴. مصرف مواد مغذی را برنامه غذایی خود بگنجانیم
شاید کمبود مواد مغذی در بدن منجر به کم کاری تیروئید نشود، اما اگر میزان این ریزمغذیها و مواد معدنی در بدن کافی نباشد علائم این بیماری تشدید میشود. مواد مغذی در درمان کم کاری تیروئید عبارتند از ویتامین D، آهن، اسید چرب امگا۳، سلنیوم، روی، مس، ویتامین A ،B و یُد.
• در باور عمومی علت کمکاری تیروئید، کمبود یُد است. دکتر خرازیان با رد این موضوع توضیح میدهد: «اگر فرد به هاشیموتو مبتلا باشد و از مکملهای یُد استفاده کند مثل این است که به روی آتش بنزین میریزد. در نتیجه افراد مبتلا به هاشیموتو باید از مصرف مکملهای ید و نمکهای یددار خودداری کنند. منابع اصلی حاوی ید:، سبزیجات و غذاهای دریایی است. منابع ثانوی هم عبارتند از تخممرغ، مارچوبه، لوبیا، قارچ، اسفناج، دانهی کنجد، کدو حلوایی، برگ چغندر و سیر.
• سطح بهینهی ویتامین D باید بین ۵۰-۸۰ نانوگرم/میلیلیتر باشد و اگر میزان این ویتامین زیر ۳۲ نانوگرم/میلیلیتر باشد در مسیرهای هورمونی اختلال ایجاد میشود.
• امگا۳ موجود در ماهی، محصولات دامهای علفخوار، دانههای کتان و گردو از اجزای سازندهی هورمونها برای کنترل عملکرد دستگاه ایمنی و رشد سلولی است. امگا۳ برای عملکرد تیروئيد مهم است و توانایی واکنش به هورمونهای تیروئید را افزایش میدهد.
۵. از مواد غذایی فاقد گلوتن استفاده کنیم
ترکیب مولکولی بافت تیروئید تقریبا به ترکیب گلوتن شبیه است. در افرادی که مبتلا به هاشیموتو هستند، مصرف گلوتن ممکن است باعث افزایش حملات دستگاه ایمنی بدن به بافت تیروئيد شود.
۶. مصرف خوراکیهای ایجادکنندهی گواتر را محدود کنیم
گواتر بیماری تورم غدهی تیروئيد است. به آن دسته از مواد غذایی که در ایجاد گواتر نقش دارند، گواترزا یا گواتریژن (Goitrogens) گفته میشود. این مواد عبارتند از: انواع کلم (بروکلی، بروکسل، گل کلم، کلم پیچ، کلم قمری)، شلغم، ارزن، اسفناج، توت فرنگی، هلو، شاهیِ آبی، بادام زمینی، تربچه و سویا. استفاده از این مواد به صورت پخته منعی ندارد چون پختوپز مواد گواترزا را غیرفعال میکند، همچنین میتوان از تربچه و شاهیِ آبی در حد اعتدال استفاده کرد.
۷. از منابع غذایی که حاوی گلوتاتیون هستند، بهره بگیریم
گلوتاتیون (Glutathione) یک آنتیاکسیدان بسیار قوی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و در کاهش علائم هاشیموتو موثر است. این آنتیاکسیدان با تنظیم سیستم ایمنی بدن به کاهش بیماریهای خودایمنی کمک میکند، بافت تیروئید را التیام میبخشد و از آن محافظت میکند.
غذاهای کمی حاوی گلوتاتیون هستند، اما برخی از مواد غذایی به تولید گلوتاتیون در بدن کمک میکنند: مارچوبه، کلم بروکلی، هلو، آووکادو، اسفناج، سیر، کدو، گریپ فروت و تخم مرغ خام از این جملهاند. مادهی گیاهی موجود در کلم بروکلی، گل کلم و کلم (خوراکیهای گواترزا) به افزایش ذخیرهی گلوتاتیون کمک میکند.
۸. حساسیتهای غذایی را جدی بگیریم
همانطورکه در بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی به غدهی تیروئید حمله میکند، غذاهایی که باعث التهاب میشوند، در بدن به عنوان مهاجم شناخته شده و واکنشهای خودایمنی را در بدن افزایش میدهند. برای کاهش علائم بیماریهای خودایمنی، مراقب حساسیتهای غذایی خود باشید.
۹. با باکتریهای مفید روده دوست باشیم
پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی هستند که در رودهی ما زندگی میکنند. در حدود ۲۰٪ از عملکرد تیروئيد به میزان کافی این باکتریها در روده بستگی دارد. برای حفظ میزان این باکتریها باید از مکملهای پروبیوتیک استفاده کنید.
۱۰. با خوردن غذاهای کامل (فرآوری نشده)، التهابهای خاموش خود را درمان کنیم
التهاب سیستمیک، پاسخ التهابی بدن به برخی از عوامل بیماریزا است. مصرف موادغذایی فرآوریشده، یکی از عوامل ایجادکنندهی این نوع التهاب در بدن است. اغلب التهابهای سیستمیک و بیماریهای خودایمنی به یکدیگر مرتبط هستند. کاهش مصرف موادغذایی فرآوریشده از ابتلا به این نوع التهاب و بروز بیماریهای خودایمنی جلوگیری میکند.
۱۱. عملکرد غده آدرنال را ارزیابی کنیم
سندروم خستگی آدرنال در نتیجهی کاهش فعالیت غدهی آدرنال ایجاد میشود. ارتباط تنگاتنگی میان تیروئید و غدهی آدرنال وجود دارد و معمولا در درمان کمکاری تیروئید، عملکرد این غده نیز بررسی میشود.
۱۲. عوامل استرسزا را شناسایی کرده و تمرینات آرامشبخش انجام دهیم
غدهی تیروئيد بسیار حساس است و به عوامل استرسزا واکنش نشان میدهد. تمرینات آرامبخشی مثل یوگا با کاهش استرس و ایجاد تعادل در انرژی و افزایش سوختوساز بدن، علائم کم کاری تیروئید را کاهش میدهند.
۱۳. در دندانپزشکی از یقهی محافظ تیروئید استفاده کنیم
تیروئيد به اشعه حساس است. برای جلوگیری از ابتلا به بیماریهای مربوط به غدهی تیروئيد، در مطب دندانپزشکی از یقهی محافظ استفاده کنید.
ندول سرد تیروئید چیست؟
ندول سرد تیروئید چیست ؟ ? What is Cold Nodule of Thyroid
ندول یا گره سرد غده تیروئید یک اصطلاح ایزوتوپ اسکنی در بررسی یک بیمار مبتلا به گواتر گرهی میباشد .که از نقطه نظر سرنوشت (Outcome )- پیش آگهی – و نحوه درمان با دیگر بیماری های تیروئید تفاوت عمده دارد .
اختلاف عقیده بین متخصصین غدد مترشحه داخلی و جراحان در مورد نحوه بر خورد با این بیماری نیز سئوالات زیادی را در این مورد بین بیماران محترم و مردم عادی ایجاد نموده ست .
تیروئید که یکی از مهمترین غدد مترشحه داخلی بدن است با ترشح هورمون های خود ( تری یدوتیرونین – تترا یدو تیرونین ) به داخل گردش خون نقش عمده ای در کارکرد حیاتی کلیه سیستم های بدن و متابولیسم پایه وسوخت و ساز اعمال بیوشمیائی ایفا میکند . این غده به وزن تقریبی ۲۰ گرم در جلوی گردن و تراشه قرار گرفته و از نظر گردش خون با دو انشعاب با شاهرگ حیاتی بدن آئورت ارتباط داشته و با جذب ید موجود در گردش خون و تبدیل آن به هورمون این وظایف را بخوبی به انجام میرساند .
ایزوتوپ اسکن تیروئید که با استفاده از همین مکانیسم جذب ید ابداع شده است عبارتست از تزریق ماده رادیو آکتیوی که فقط توسط غده تیروئید جذب شود ( تکنزیوم ۹۹ یا ید ۱۲۳ ) به بدن بیمار و ثبت میزان و نحوه جذب و تجمع و انتشار این ماده در بافت غده تیروئید میباشد . با این روش وضعیت داخل نسج تیروئید از نظر ایزوتوپی و آرایش فولیکول ها و سلول های تیروئیدی مشخص و ارزیابی میشود . بایستی توجه داشت که این مواد رادیو آکتیو فقط توسط فولیکول ها و سلول های تیروئیدی جذب میشوند و لذا اگر سلول یا بافت و تجمع نا بجائی در داخل نسج تیروئید وجود داشته باشد با این روش مشخص میگردد.
ندول هائی که در اسکن تیروئید ثبت میشود به سه دسته تقسیم میشوند :
۱- ندول هائی که در آنها هیچ ماده رادیو آکتیوی جذبب نمیشود . ( ندول سرد )
۲- تمام ماده تزریقی جذب آن میشود و ندول موجود اجازه جذب به سایر قسمت های تیروئید را نمی دهد . ( ندول داغ )
۳- ندول هائی که در آنها جذب ماده رادیو آکتیو بیشتر از سایر قسمت های غده بوده ولی سایر قسمت های تیروئید نیز جذب دارند . ( ندول گرم )
ندول سرد که جراحان بیشتر نگران آن بوده و سعی در درمان قطعی آن دارند در ۱۵- ۲۵ در صد موارد سرطانی شده و اهمیت تشخیصی و درمانی زیادی دارد .
بایستی توجه داشت که در گواتر های ندولر موضوع وقتی اهمیت بالینی بیشتری پیدا میکند که این گونه ندول ها در بافت تیروئید منفرد بوده و دارای حدود نامنظم و توپر ( Solid ) و قوام سفت و چسبیده به گردن باشد . ندول های سرد تقریباء در تمام موارد همراه با کار کرد طبیعی غده تیروئید بوده و بیمار در وضعیت یوتیروئید ( ترشح نرمال هورمون ) Euthyroid قرار دارد .
توصیه میشود در پیگیری و درمان ندول منفرد سرد تیروئید از انجام اقدامات متفرقه و درمان طبی طولانی مدت و تحت نظر قرار دادن بیمار خودداری و با توجه به عوارض کم وناچیز عمل جراحی این قبیل بیماران درمان قطعی جراحی شده و از ریسک سرطانی شدن غده تیروئید و تحمیل اقدامات تهاجمی دیگر به بیمار پرهیز گردد .
آزمایش تیروئید چگونه است
تیروئید دو هورمون اصلی در جریان خون ترشح میکند. یکی از این هورمونها تیروکسین است که حاوی چهار اتم ید بوده و اغلب به آن T4 گفته میشود. این هورمون، به نوبه خود، به تری-یدوتیرونین (T3) تبدیل میشود، که حاوی سه اتم ید است. از بین این دو، این T3 است که از نظر بیولوژیکی فعال بوده و متابولیسم بدن را تنظیم میکند.
مقدار T4 و T3 ترشح شده توسط غده تیرویید به وسیله غده هیپوفیز تنظیم میشود، که زیر مغز قرار دارد. درست مثل ترموستات که دمای اتاق را حس میکند، هیپوفیز نیز سطح هورمونهای تیروئید در خون را حس کرده و تنظیم میکند. اگر سطح هورمونها کمی از حد طبیعی پایینتر بیاید، هیپوفیز با ترشح هورمونی به نام هورمون محرک تیروئید (TSH)، که غده تیروئید را برای تولید T4 بیشتر فعال میکند، واکنش نشان میدهد. وقتی سطح هورمون تیروئید از حد طبیعی بالاتر میرود، حسگرهای هیپوفیز این موضوع را حس کرده و این غده ترشح TSH را متوقف میکند تا تیروئید T4 کمتری تولید کند. به TSH، تیروتروپین هم گفته میشود.
آزمایشهای عملکرد تیروئید کدامند؟
معمولاً در انواع آزمایشهای خون انجام شده برای عملکرد تیروئید، TSH، T4 و T3 بررسی میشوند. برای این کار از یکی از سیاهرگهای بازو یک نمونه خون گرفته شده و برای تحلیل به آزمایشگاه فرستاده میشود. معمولاً در این آزمایشها بخش «آزاد» یا فعال T3 و T4 اندازهگیری میشود (یعنی FT4 و FT3). آزمایشگاهها برای مقایسه نتیجه آزمایش خون بیمار با نتایج افراد سالم، از بازههای مرجع استفاده میکنند. بازههای مرجع برای بزرگسالان سالم، عموماً عبارتند از:
آزمایش | از | تا | واحد | ||||||||||||||||||||||||
TSH | ۴/۰ | ۰/۴ | mU/L (میلیواحد در هر لیتر) | ||||||||||||||||||||||||
FT4 | ۰/۹ | ۰/۲۵ | pmol/L (پیکومول در هر لیتر) | ||||||||||||||||||||||||
FT3 | ۵/۳ | ۸/۷ | pmol/L |
در دوران بارداری بازه مرجع TSH سرُم با بازه مرجع جمعیت عمومی متفاوت بوده و بهترین حالت این است که مقادیر آن بر مبنای بازههای مرجع بدست آمده از زنان سالم باردار همان جمعیت استخراج شوند. اگر چنین بازههای مرجعی برای بارداری در دسترس نباشد میتوان برای سه ماهه اول از یک بازه TSH معادل ۴/۰ تا ۵/۲ mU/l و برای سه ماهههای دوم و سوم نیز معادل ۴/۰ تا ۰/۳ mU/l استفاده کرد.
شرایط آزمایش تیروئید
________________________________________
معمولاً آزمایشهای عملکرد تیروئید به آمادگی بسیار کمی نیاز دارند. با این حال، اگر دارویی مصرف میکنید، باید موضوع را به پزشکتان بگویید، زیرا برخی داروها نتیجه آزمایشها و چگونگی تفسیر آنها را تغییر میدهند. همچنین، اگر اخیراً هرگونه آزمایش رادیولوژی انجام دادهاید که در آن از یک رنگ کنتراست مخصوص استفاده شده است، حتماً باید این مورد را نیز ذکر کنید زیرا این رنگها حاوی ید هستند که آن هم بر نتیجه آزمایشتان تأثیر میگذارد. بارداری هم باعث تغییر سطح هورمونهای تیروئید میشود، بنابراین اگر باردار هستید پیش از آزمایش پزشکتان را مطلع کنید.
آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید را چه موقع باید انجام داد؟
________________________________________
اگر علائم یا شرایط زیر را دارید باید به یک پزشک عمومی مراجعه کرده و از او بخواهید برایتان یک آزمایش خون تجویز کند:
علائم کمکاری یا پرکاری تیروئید
تورم یا برآمدگی در قسمتی از گردن
سریع یا نامنظم شدن ضربان قلب
کلسترول بالا (که باعث تصلب شرایین، یا همان رسوب چربی در سرخرگها، میشود).
پوکی استخوان (شکنندگی یا نازک شدن استخوانها)
مشکلات باروری، غیرطبیعی بودن سیکل عادات ماهانه، سقط مکرر، کاهش میل جنسی
سابقه خانوادگی اختلالات خود ایمنی، مثل دیابت نوع ۱، پیسی و غیره
احساس ناخوشی پس از زایمان
برنامهریزی برای بچهدار شدن یا قرار داشتن در اوایل بارداری (و اگر خودتان یا خانوادهتان سابقه اختلالات تیروئید، تیروئیدیت پس از زایمان یا دیابت نوع ۱ دارید)
اگر شرایط زیر را دارید میبایست سالی یک بار آزمایش خون بدهید، البته در صورت توصیه پزشک باید این آزمایش را بیش از یک بار در سال انجام دهید:
تشخیص داده شود که یک اختلال تیروئید دارید
قبلاً برای پرکاری تیروئید تحت درمان قرار گرفته باشید (ید رادیواکتیو، جراحی تیروئید یا دارو)
بعد از جراحی سر و گردن در ناحیه سر و گردن تحت پرتودرمانی قرار گرفته باشید
قبل از درمان شدن با آمیودارون یا لیتیوم، سپس ۶ تا ۱۲ ماه در طول درمان و همچنین ۱۲ ماه بعد از درمان
مبتلایان به سندرم داون، سندرم ترنر، بیماری آدیسون یا سایر بیماریهای خود ایمنی نیز میبایست به طور منظم آزمایش بدهند.
چگونه میتوان از آزمایش خون برای تشخیص اختلالات تیروئید استفاده کرد؟
________________________________________
پزشک این آزمایشها را تفسیر کرده و از نتایج آن به همراه علائم و وضعیت سلامت عمومیتان برای تعیین مبتلا بودن شما به اختلالات تیروئید و شدت و نحوه درمان آنها استفاده میکند. اگر نتایج TSH و FT4 شما خارج از بازه مرجع باشد پزشک آزمایشهای دیگری برایتان تجویز میکند.
TSH و FT4
بالا بودن سطح TSH و پایین بودن FT4 نشان دهنده کمکاری تیروئید است که نیاز به درمان دارد.
پایین بودن سطح TSH و بالا بودن FT4 نشان دهنده پرکاری تیروئید است که نیاز به درمان دارد.
به وضعیتی که در آن سطح TSH کمی بالا رفته اما سطح FT4 هنوز در بازه مرجع نرمال است کمکاری تیروئید تحت بالینی یا نارسایی خفیف تیروئید گفته میشود. این عارضه ممکن است به کمکاری تیروئید بالینی یا تبدیل شود، که میتوان با انجام آزمایشهای مربوط به آنتیبادیهای تیروئید میزان احتمال این تبدیل را تعیین کرد. برخی مبتلایان به کمکاری تیروئید، خصوصاً افرادی که سطح TSH آنها بالاتر از ۱۰mU/l است، میتوانند از درمان با لووتیروکسین استفاده کنند.
پایین بودن TSH به همراه پایین بودن FT4 میتوان ناشی از نارسایی هیپوفیز (کمکاری تیروئید ثانویه ناشی از کمکاری هیپوفیز) یا واکنشی به یک بیماری مهم غیرتیروئیدی باشد.
FT3
از این مورد تنها برای آزمایش تشخیص پرکاری تیروئید یا ارزیابی شدت آن استفاده میشود.
آنتیبادیهای تیروئید
اگر نتایج آزمایشهای اولیه تیروئید نشان دهنده مشکل در عملکرد تیروئید بوده و اگر پزشک احتمال بدهد که بیمار به یک بیماری خود ایمنی تیروئید مبتلا است، یک یا چند آزمایش آنتیبادی تیروئید تجویز خواهد شد. آنتیبادیهای اصلی تیروئید عبارتند از آنتیبادیهای پراکسیداز تیروئید (TPOAb)، آنتیبادیهای تیروگلوبولین (TgAb) و آنتیبادیهای گیرنده هورمون محرک تیروئید (TSHR Ab که قبلاً تحت نام TRAb شناخته میشدند). هیچگونه بازه مرجع استانداردی برای آنتیبادیهای تیروئید وجود ندارد زیرا چنین بازهای به تعداد زیادی از عوامل مختلف بستگی دارد.
سایر آزمایشهای تخصصیتر عبارتند از آزمایش تیروگلوبولین (Tg) (برای پایش افرادی که تحت درمان سرطان دیفرانسیه تیروئید قرار گرفتهاند استفاده میشود) و کلسیتونین (برای پایش مبتلایان به سرطان مدولاری تیروئید استفاده میشود).
چه چیزهایی بر نتایج آزمایشهای عملکرد تیروئید تأثیر میگذارند؟
________________________________________
داروها و بیماریها میتوانند بر آزمایشهای عملکرد تیروئید تأثیر بگذارند. مواردی که بر نتایج آزمایشهایتان تأثیر میگذارند را به شخصی که از شما آزمایش خون میگیرد اطلاع دهید، خصوصاً:
هرگونه بیماری جدی مانند حمله قلبی، عفونت، تروما، بیماریهای جدی کبد یا نارسایی کلیوی
داروهای مورد استفاده برای درمان پرکاری تیروئید و کم کاری آن، خصوصاً هنگامی که دوز مصرفتان بیش از اندازه زیاد یا کم است
سایر داروهایی که مصرف میکنید، از جمله: قرصهای جلوگیری از بارداری، هورمونهای استروئیدی، داروهای ضدسرع، داروهای ضدالتهاب، لیتیوم (مورد استفاده برای برخی اختلالات روانی) و آمیودارون (مورد استفاده برای کنترل اختلالات ضربان قلب)
کم کاری تیروئید و بارداری
غده تیروئید، غده ای کوچک و پروانه ای شکل می باشد که در جلوی گردن واقع شده است. تیروئید با ترشح یک سری هورمون، روی سوختوساز و عملکرد بدن موثر است.
کم کاری تیروئید و بارداری
کم کاری یا پرکاری تیروئید قبل از بلوغ کمتر دیده می شود و در دختران و پسران یکسان بروز می کند. اما پس از بلوغ، مشکلات تیروئید در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود و به نظر می رسد به نوعی با هورمون های جنسی زنانه ارتباط دارد.
مشکلات غده تیروئید در دوران حاملگی و بعد از آن هم در خانم ها بسیار شایع می باشد.
کم کاری تیروئید هنگامی ایجاد میشود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن، هورمون تولید کند.
لازم به ذکر است که اگر کم کاری تیروئید در دوران حاملگی برای خانمی اتفاق بیفتد، باید سریعا به پزشک متخصص غدد مراجعه کند و اقدامات درمانی را آغاز کند و گرنه با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد.
مشکلات ناشی از کم کاری تیروئید در بارداری
– سقط جنین
– زایمان زودرس
– مسمومیت بارداری
– فشار خون ناشی از بارداری
– اختلالات رشد در کودک
– عوارضی مانند کاهش آهن بدن و افزایش فشار خون
– آسیب های مغزی در کودک مانند معلولیت های شناختی
متخصص غدد علاوه بر تجویز دارو، به فرد باردار توصیه می کند که هر شش هفته یک بار آزمایش تیروئید بدهد تا میزان هورمون تیروئید در خون مشخص شود
علایم شایع کم کاری تیروئید در بارداری
– خستگی زیاد در بارداری
– فقدان توجه کافی
– افزایش وزن غیر عادی
– اختلالات خواب خانم باردار
– درد مفاصل
– ضعف عضلانی
– نفخ و احتباس آب در بدن
– افتادگی پلک
– پف و ورم صورت
– یبوست
– خشکی پوست
– کاهش نبض
– انقباض های عضلانی
– گیجی
– صدای خشن
تمام علایم ذکر شده در همه افراد وجود ندارد و افراد مختلف متناسب با وضعیت خود، به برخی از این علایم مبتلا می شوند.
درمان کم کاری تیروئید در بارداری
– پس از آنکه فرد به پزشک متخصص غدد مراجعه کرد، پزشک بر اساس نتایج آزمایشات او، دارو درمانی را برای مادر آغاز می کند.
– به دلیل اینکه در کم کاری تیروئید، هورمون تیروئید به مقدار کم در خون ترشح می شود، باید اقدامات دارویی در جهت افزایش این هورمون در خون انجام گیرد. معمولا دوز این دارو در دوران بارداری کمی بیش از حالت عادی می باشد، زیرا نیاز به این هورمون در طی این دوران افزایش می یابد.
– متخصص غدد علاوه بر تجویز دارو، به فرد باردار توصیه می کند که هر شش هفته یک بار آزمایش تیروئید بدهد تا میزان هورمون تیروئید در خون مشخص شود و اگر لازم باشد دوز دارو را تغییر دهد.
– رژیم غذایی و ورزش کافی طبق دستور پزشک برای مادران عزیز می تواند برای درمان کم کاری تیروئید مفید باشد.
تذکرات
۱- مادرانی که قبل از بارداری به کم کاری تیروئید مبتلا بوده اند و یا در حین بارداری دچار کم کاری تیروئید شده اند، باید دقت کنند که هر شش هفته یک بار، آزمایش تیروئید بدهند تا مطمئن شوند مقادیر هورمون های تیروئید در بدن آنها در حد طبیعی است و باید درمان را تحت نظر پزشک متخصص غدد پیگیری کنند.
۲- اگر خانم بارداری متوجه افزایش وزن غیر طبیعی خود در این دوران شد، باید به کم کاری تیروئید شک کند، حتی اگر سابقه مشکلات تیروئید را از قبل نداشته باشد.
۳- در طول چند ماه اول بارداری، جنین به هورمون های تیروئید مادر بسیار وابسته می باشد و هورمون های بدن مادر، نقش مهمی را در رشد طبیعی مغز جنین ایفا می کنند. بنابراین کمبود هورمون تیروئید، تاثیر منفی روی ضریب هوشی و فعالیت های مغزی جنین دارد و به همین دلیل است که پزشکان توصیه می کنند خانم ها قبل از اقدام به بارداری، آزمایش خون که شامل هورمون های تیروئید می باشد را انجام دهند تا اگر به مشکلات تیروئید مبتلا هستند، تحت درمان قرار گرفته و سپس باردار شوند.
۴- اگر خانمی باردار شد و از مشکلات تیروئید خود آگاه نبود، با آزمایش خونی که طی سه ماه اول بارداری انجام می دهد، می تواند به کم کاری تیروئید خود پی ببرد و اقدامات درمانی را برای جلوگیری از عوارض آن انجام دهد. در طی آزمایش خونی که در غربالگری سه ماهه اول بارداری انجام می گیرد، هورمون محرکه تیروئید که از غده هیپوفیز ترشح می شود اندازه گیری می گردد. اگر بالاتر از حد طبیعی بود، یعنی فرد به کم کاری تیروئید مبتلا می باشد.
۵- اگر در بارداری اول به کم کاری تیروئید مبتلا شدید، احتمال اینکه در بارداری های بعدی هم به آن مبتلا شوید بسیار زیاد است. بنابراین تمام نکات گفته شده را قبل از بارداری بعدی و حین بارداری انجام دهید.
با تشخیص و درمان به موقع کم کاری تیروئید، هیچ مشکلی برای نوزاد ایجاد نخواهد شد.
۶- کم کاری تیروئید و سایر بیماری های غیرواگیر، به علت طولانی بودن دوره درمان، نیاز به همکاری مستقیم و مستمر با پزشک معالج دارد تا به خوبی کنترل شوند. بنابراین مادران باردار باید به طور منظم به پزشک غدد مراجعه کنند و به توصیه های او عمل نمایند.
[wpseo_map width=”400″ height=”300″ zoom=”15″ map_style=”roadmap” scrollable=”1″ draggable=”1″ show_route=”0″ show_state=”1″ show_country=”1″ show_url=”1″ show_email=”1″ default_show_infowindow=”1″]